|
|||
Remmittanos Informatticos - Cosas de Sardinna | |||
Francesco Ignazio Mannu
|
Procurad'e moderare, Barones, sa tirannia, Chi si nono, po' vida mia, Torrades a pe's in terra! Decclarada
es' giaj sa gherra |
||
Mirade ch'est'atzendende Contra de bois su fogu; Mirade chi no e' zogu Chi sa cosa andat 'e veras; Mirade chi
sas aeras |
||
No apprettedas s'isprone A su poveru runzinu, Si non' in mesu caminu S'arrempellat appuradu; Minzi ch'es
lanzu e cansadu |
||
Su pobulu chi in profundu Letargu fi' sepultadu, Finalmente despertadu, S'abbizza' ch'est in cadena, Ch'ista'
suffrende sa pena |
||
Che ch'esseret una inza, Una tanca, unu cunzadu, Sas biddas hana donadu De regalu o a benedissione; Comente unu
cumone |
||
Pro pagas mizas de liras, E tale olta pro niente, Isclavas eternamente Tantas pobulassiones, E migliares
de persones |
||
Deghe o doighi familias S'han partidu sa Sardigna, De una manera indigna Si nde sun fattas pobiddas; Divididu
s'han sas biddas |
||
Nasche' su Sardu soggettu A milli cumandamentos: Tributos e pagamentos Chi faghet a su Segnore In
bestiamen e laore |
||
Meda innantis de sos feudos Esistiana sas biddas, Et issas fini pobiddas De saltos e biddattones. Comente a
bois, Barones, |
||
No es mai presumibile Chi voluntariamente Happa' sa povera zente Zedidu a tale derettu; Su titulo
ergo est'infettu, |
||
Sas tassas in su prinzipiu Esigiazis limitadas, Dae pustis sunu istadas Ogni die aumentende, A misura
chi creschende |
||
No bos balet allegare S'antiga possessione; Cun minettas de presone, Cun castigos e cun penas, Cun zippos
e cun cadenas, |
||
A su mancu s'impleerent In mantenner sa giustissia, Gastighende sa malissia De sos malos de su logu; A su mancu
disaogu |
||
Es cussu s'unicu fine De ogni tassa e derettu, Chi seguru, e chi chiettu Sutta sa lezze si vivat; De custu
fine nos privat |
||
Su primu chi si presentat Si nominat offisiale, Fatta' bene o fatta' male Basta non chirche' salariu: Procuradore
o Notariu, |
||
Basta chi preste sa manu Pro fagher crescher sa rčnta, Basta' chi fatta' cuntenta Sa buscia de su Segnore; Chi aggiuet
a su fattore |
||
A boltas, de podattariu, Guverna' su cappellanu Sas biddas cun una manu Cun s'attera sa dispensa. Feudatariu,
pensa, |
||
Su patrimoniu, sa vida, Pro difender, su villanu Con sas armas a sa manu Chere' ch'iste' notte e die; Giā ch'hat
a esser gasie, |
||
Si su Barone non faghet S'obligassione sua, Vassallu, de parte tua, A nudda ses obbligadu; Sos
derettos ch'ha' crobadu |
||
Sas rentas servini solu Pro mantenner cicisbeas, Pro carrozzas e livreas, Pro inutiles servissios, Pro
alimentare sos vissios, |
||
Pro poder tenner piattos, Bindighi e vinti in sa mesa, Pro chi potta' sa marchesa Sempre andare in portantina; S'iscarpa
istrinta, mischina, |
||
Pro una littera solu Su vassallu, poverinu, Faghe' dies de caminu A pe', senz'esser pagadu, Mesu
iscurzu e isporzadu, |
||
Ecco comente s'implea De su poveru su suore! Comente, Eternu Segnore, Suffrides tanta ingiustissia? Bois,
Divina Giustissia, |
||
O poveros de sas biddas, Trabagliade, trabagliade Pro mantenner in zittade Tantos caddos de istalla, A bois
lassan sa palla, |
||
Su Segnor Feudatariu A sas undighi si pesa': Da e su lettu a sa mesa, Da e sa mesa a su giogu: E pustis,
pro disaogu |
||
Cantu differentemente Su vassallu passa' s'ora! Innantis de s'aurora Giā es bessidu in campagna; Bentu o nie
in sa muntagna, |
||
Cun su zappu e cun s'aradu Pelea' tota sa die; A ora de mesu die Si ziba' de solu pane. Mezzus
paschidu e' su cane |
||
Timende chi si reforment Disordines tantos mannos, Cun manizzos et ingannos Sas Cortes hana impediu; Et
isperdere han cherfidu |
||
Ai cuddos ch'in favore De sa patria han peroradu, Chi s'ispada hana 'ogadu Pro sa causa comune, O a su tuju
sa fune |
||
Perō su Chelu ha' difesu Sos bonos visibilmente, Atterradu ha' su potente, Ei s'umile esaltadu. Deus, chis
'es declaradu |
||
Perfidu Feudatariu! Pro interesse privadu Protettore declaradu Ses de su Piemontesu. Cun issu ti
fist'intesu |
||
Fi' pro sos Piemontesos Sa Sardigna una cuccagna; Che in sas Indias d'Ispagna Issos s'incontrant inoghe; Nos alzaia'
sa 'oghe |
||
Issos da e custa terra Ch'hana 'ogadu miliones Benian senza calzones E si nd'andaian gallonados. Mai
ch'esserent istados |
||
Issos inoghe incontrāna Vantaggiosos imeneos Pro issos fin sos impleos, Pro issos fin sos onores, Sas dignidades mazores |
||
Sos disculos nos mandāna Pro castigu e curressione, Cun paga e cun pensione, Cun impleu e cun patente. In Moscovia
tale zente |
||
Intantu in s'Isula nostra Numerosa giuventude De talentu e de virtude Oziosa la lassāna: E si alguna
nd'impleanāna |
||
Si in impleos subalternos Algunu Sardu avanzāda In regalos no bastāda Su mesu de su salariu, Mandare fi'
nezessariu |
||
Tirare a su Piemonte Sa prata nostra e i s'oro Es de su governu insoro Massima fundamentale. Su Regnu,
ande' bene o male, |
||
S'Isula hat arruinadu Custa razza de bastardos; Sos pivilegios sardos Issos nos hana leadu, Da e sos
Archivios furadu |
||
De custu flagellu, in parte, Deus nos ha' liberadu; Sos Sardos ch'hana 'ogadu Custu dannosu inimigu; E tue li
ses amigu, |
||
Pro custu, iscaradamente, Preigas pro Piemonte, Falzu! Chi portas in fronte Su marcu de traitore; Fizas tuas
tant'honore |
||
S'accas'andas a Turinu, Inie basare dčs A su Ministru sos pes, E ater su ..., giā m'intendes, Pro
ottenner su chi pretendes |
||
Sa buscia lassas inie, Et in premiu nde torras Una rughitta in pettorras, Unu giae in su traseri; Pro fagher
su quarteri |
||
Su Chelu no lassa' sempre Sa malissia triunfare; Su mundu dee' reformare Sas cosas ch'andana male; Su sistema
feudale |
||
S'homine chi s'impostura Haia' giā degradadu, Pare' chi a s'antigu gradu Alzare cherfa' de nou; Pare' chi
su rangu sou |
||
Custa, pobulos, e' s'ora D'estirpare sos abusos! A terra sos malos usos, A terra su dispotismu! Gherra,
gherra a s'egoismu, |
||
Si no, calchi die a mossu Bo nde segade' su didu: Como ch'e' su filu ordidu A bois toccat a tessere; Minzi chi
poi det essere
|
Custa cantone est connotta in tottu sa Sardinna
sende istada sempere cantada commente un'ispessie de menetha de sos mischinos contra sos meres; mascammente sas ideolozzias de manca, in sas urtimmas deghenas de annos, si 'nd'hana 'attu un'istendardu.
Su chi est curiosu este chi s'auttore est mortu meda primma de sas ideas de Marx et Engels.
Tocat de si ammentare, donzia manera, chi in peri tottu sas viddas sa zente fidi dividida in "sennores" et "vassallos" assummancu vintzas a sos annos Sessanta.
In d'unu logu meda connottu, una vidda in cue colan tottus sos chi zirana sa Sardinna, si una pira, mancari chin su 'erme, diat corrughere dae su carru de sos sennores, sos piloccos chi la colliana lis daban surras a fuste po' non che torrezzene a si permittere.
In cussos matessi temposo, in cussa vidda sa zente buffaiat abba de bartzas (inuve buffan sas bestias) et si che moriat de maladias de poberidade.
In atteras viddas, sos sennores teniana una ispessie 'e derittu de si che ponnere in cresia sas cadiras issoro, chin d'unu cappithaleddu po' si ch'imbenuccrare, et de che las serrare a cadena po' non bi si sedere sos atteros; natturalmente, sos sennores si poniana addaennantis de s'artare, sos vassallos a segus.Chircammus azzudu po' che traduire custa fammosa cantone in ingresu et in atteras limbas, si si podede. Est meda importante chi un'obbra chei custa pothad'esser cumpresa dae sos istranzos.
Si nos podiedes azzudare, nazzennolu commo in posta eletronica
Copyright
Š 1998-2005 Remmittanos Informatticos
Tottu sos derittos chistidos -
All rights reserved